پنجشنبه ۰۸ خرداد ۱۴۰۴ - 
دکتر سیدمحمدحسن مومنی، استاد خارج فقه حوزه:
اخلاق ذات دین است حتی اخلاق بخشی از دین هم نیست اینکه بگوییم دین حوزه عقاید، احکام و اخلاق است ناشی می شود از یک نگاه مبتنی بر فلسفة یونانی یا تقسیمی که غرضش توجه به عمق و هویت دینی نیست. برای اینکه اخلاق ذات و حقیقت دین است از آیات و روایاتی که اشاره خواهم کردم معنای ذاتی بودن و اصالت اخلاق در دین به روشنی به دست می آید منتها دایره اخلاق و دامنه و گستره اخلاق، گستره وسیعی است که می توانیم دو حوزه کلی را نام ببریم: یکی، «اخلاق بنیادی» که همه معارف و عقاید را پوشش می دهد یعنی همان اعتقادات هم در واقع اخلاق است منتها اخلاق عقیدتی و معرفتی. و بخش دوم که معمولاً در مباحث اخلاقی به خصوص در مقام وعظ، نصیحت و اندرز به آن توجه می شود، «اخلاق کاربستی» است و حوزه رفتار بشری را پوشش می دهد،دکتر مومنی معتقد است که ،کسانی که دغدغه دین و ترویج دین دارند، باید بدانند که اگر قرار است جامعه اصلاح شود حتماً باید روی پایبندی و التزامات جامعه کار کنند. وقتی برای شخصی دین و اصول اخلاقی اهمیت ندارد، نمی توان از او انتظار داشت که رفتار اخلاقی و دینی داشته باشد و در این بخش حتماً نیاز داریم که کار بیشتری شود.
کد خبر: ۳۹۴۶۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۱۶
« انسداد فکری ایرانیان»؛ گفت و گو با امیرحسین ساکت:
غرب هیچ‌گاه از گذشتۀ خود غافل نبوده و به خصوص سیر علوم غربی کاملاً پیوسته است. سنت‌های علمی غرب حتی در سیاه‌ترین اعصار تاریخ حفظ شده و استمرار یافته است. فلسفۀ غرب از تالس تا هایدگر تداوم داشته و همین موجب غنای آن شده است. اما آیا بزرگ‌ترین اتفاقات تاریخی ایران معاصر انعکاسی در آثار علامه یا دیگران داشته است؟ آیا آثار ایشان قبل و بعد از کودتای ۲۸ مرداد یا انقلاب اسلامی تفاوت محسوسی دارد؟
کد خبر: ۳۹۳۱۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۹
الگوی زندگی بزرگان ، از رفتار تا تفکر:
شاید بتوان مهمترین ویژگی علامه حسن زاده آملی (ره) را «طالب دائمی علم»، «غواص کوشای دریای علوم اسلامی» و «دانشمند جامع و ذوالفنون علوم اسلامی» دانست. او روحیه علم آموزی و جستجوگری فوق‌العاده ای داشت که این روحیه، در همه سنین و حیات ایشان، فعال و پویا بوده است. همین روحیه جستجوگری اش بود که او را به شرکت و درک دروس اساتید مختلف و برجسته موفق نمود. هم در آمل، هم در تهران و هم در قم.
کد خبر: ۳۹۲۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۲۹
بلخاری استاد دانشگاه تهران :
استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به ارتباط وثیق فلسفه و هنر در یونان گفت: غلبه الهیات بر تفکر فلسفی در تمدن اسلامی هنر را از جنبه نظری به جنبه صناعت کشاند و هنر عقبه نظری خود را از دست داد.
کد خبر: ۳۸۹۸۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۸
شناخت تاریخ علم؛
در کتاب‌ها و مقالات و سخنرانی‌ها، از تاریخ علم در دوره اسلامی و ایرانی سخن زیاد گفته می‌شود؛ اما هدف از این مباحث، شناخت تاریخ علم در آن دوران نیست. هدف صرفا افتخار کردن و خود را بزرگ جلوه دادن است. در مجموع، هدف از چنین بازخوانی‌هایی یا افتخار کردن است و یا اینکه بگویند در نهایت این دین بود که منجر به افول علم در جامعه‌ی ما شد!
کد خبر: ۳۷۶۳۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۷
کتاب بخوانیم؛
خیلی از ما سوال‌هایی در ذهنمان داریم که فکر می‌کنیم پاسخشان را با مطالعۀ فلسفه پیدا خواهیم کرد؛ سوال‌هایی دربارۀ معنا و هدف زندگی و دربارۀ نسبت خودمان با جهان. اما آیا می‌شود در طول چند روز تعطیلی و فراغت به قلمرو فلسفه وارد شد؟ چه کتاب‌هایی می‌توانند به ما در این مسیر کمک کنند؟
کد خبر: ۳۷۵۵۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۱
مریم صانع‌پور؛
حکمت متعالیه ملاصدرا وامدار نظریه عرفانی ابن عربی است؛ بلکه از این بالاتر، عقیده دارم ملاصدرا نظریه شهودی و وجودی ابن عربی را استدلالی کرده، یعنی «اسفار اربعه ملاصدرا» علم حصولی به همان قاب قوسین قرآنی است که ابن عربی به آن علم حضوری داشت.
کد خبر: ۳۶۶۳۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۷
پاکتچی به مناسبت روز جهانی فلسفه:
پاکتچی می‌گوید: فلسفه ایران باستان در دو نظام فلسفی اشراقی و صدرایی اثر ماندگار برجای گذاشته و از سوی دیگر در آموزش عمومی ایرانیان نیز اثر عمیقی از فلسفه ایران باستان می‌بینیم که اهمیت بسیاری دارد.
کد خبر: ۳۶۵۹۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۲
وزیر فرهنگ تشریح کرد:
یکی از مشکلات جوامع در حال گذار، کم توجهی به حوزه‌های میراثی و انکار ان است. جمهوری اسلامی ایران در حالی تمایل به طرح تمدن سازی اسلامی- ایرانی دارد که توجه لازم به منظومه فکری مفاخر خود نظیر فارابی، ابن سینا، شیخ شهاب الدین سهروردی، ملاصدرا، دیگر بزرگتنی، چون شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی، شیخ اعظم و مواردی همانند ننموده و بنوعی در حد نام از آن‌ها یاد می‌شود. فارابی یا معلم ثانی را می‌توان بعنوان واسط انتقال فلسفه یونانی (ارسطویی و افلاطونی) به جهان اسلام، مبدا فلسفه اسلامی، تبیین گر سیرتحول جوامع و علم سیاست مناسب آن‌ها و مواردی همانند دانست. وزیر ارشاد در ۳۰ آبان ماه به مناسبت روز جهانی فلسفه و در آئین بزرگداشت ابونصر فارابی، بیانات نسبتا جالبی را ارایه نموده است.
کد خبر: ۳۶۵۸۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۳۰
سیدمصطفی محقّق داماد؛
آنچه در پی می‌آید، سحنرانی آیت الله آقای دکتر سیدمصطفی محقق داماد عضو پیوسته و رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم در مدرسه عالی شهیدمطهری است که به مناسبت روز جهانی فلسفه (۱۹ آبان ۱۴۰۰) ایراد شده است.
کد خبر: ۳۶۵۷۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۳۰
تمدن اسلامی
ما در بخش «تاریخ در ترازو» هم به معرفت تاریخ به معنای عام نظر داریم و هم به تاریخ به مثابه یک رشته (discipline) دانشگاهی در جهان و به طور خاص در ایران توجه داریم. شما یکی از استادان و متفکرانی هستید که درباره رشته خودتان یعنی فلسفه و معرفت در ایران کنونی و در تاریخ گذشته در جهان اسلام، نگاه انتقادی یا به تعبیر رایج امروز، نگاه آسیب شناختی (pathologist) داشته‌اید و از بحران در فلسفه سخن گفته‌اید و از مقام فلسفه در تمدن اسلامی پرسش کرده‌اید و در ربط با زوال و انحطاط تمدن مسلمانان از نقش زوال فلسفه سخن گفته‌اید و اشاره کرده‌اید که در تمدن ایرانی-اسلامی به جای این که فیلسوفان متفکران قوم باشند، گروه‌های دیگری سررشته دار اندیشه شده‌اند. اکنون خدمت شما رسیدیم تا ملاحظات خودتان را اولا راجع به معرفت تاریخ و ثانیا درباره رشته تاریخ به طور خاص در ایران، بفرمایید. نکته مهم دیگر این که خیلی از مسائلی را که اهل تاریخ با آن‌ها درگیرند، فلاسفه مطرح کرده‌اند. یعنی فلاسفه هستند که خیلی از پرسش‌های معرفت شناختی را پیش روی اهل علم گذاشته‌اند و معمولا خود اهل تاریخ کمتر از نظر روش شناختی و معرفت شناختی به این مباحث پرداخته‌اند. قدیم‌ترین پرسشی که راجع به تاریخ داریم، مربوط به فیلسوف بزرگ یونانی ارسطو در کتاب «فن شعر» است. از آن زمان تاکنون، همواره کفه ترازوی مباحث فلسفی و معرفتی راجع به تاریخ به نفع فلاسفه سنگینی می‌کند و خود اهل تاریخ بیشتر در این مسائل از فلاسفه پیروی کرده‌اند یا به آن‌ها بی‌اعتنایی کرده اند یا حتی صورت مساله را حذف کرده‌اند و گفته‌اند که این مباحث به ما مربوط نیست. اگر ممکن است در مورد این مباحث نیز نظر خود را بفرمایید.
کد خبر: ۳۶۰۲۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۳۱
در سخنان رئیسی؛
بخشی از سخنان آقای ابراهیم رییسی حین معرفی وزیر جدید کشور به شکل گسترده‌ای در فضای مجازی دست به دست می‌شود تا نشان دهد «تدبیر‌المُدُن» درست نیست و «مدَوّن» بوده حال آن که تدبیر المُدُن به عنوان سیاست کشورداری درست است.
کد خبر: ۳۵۶۹۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۷
درباره استاد محمدرضا حکیمی؛
مکتب تفکیک بر جریانی پاگرفته از حوزه علمیه مشهد در چند دهه اخیر با فعالیت مرحوم میرزا مهدی اصفهانی (متوفای ۱۳۶۵ ق) از شاگردان فقه و اصول میرزای نایینی در نجف و سپس شاگرد برجسته او آیت الله حاج شیخ مجتبی قزوینی (متوفی ۱۳۴۶ ش) و شاگردانش آیات سیدان، مرحوم مروارید، مرحوم میرزا جواد تهرانی، استاد حاج حیدر رحیم پورازغدی، مرحوم استاد حکیمی و... اطلاق می‌شود که به نقد و رد میراث فلسفی ارسطو و افلاطون (که در فلسفه‌های مشاء و اشراق و حکمت متعالیه نمود یافته) می‌پردازد و یافته‌های الهیاتی و متافیریکی این دو فیلسوف شهیر یونانی را در تعارض با مبانی الهیاتی قران و آموزه‌های اهل بیت ع می‌داند.
کد خبر: ۳۵۶۷۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۶
فلسفه اشراق؛
فیلسوف دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی به علت پژوهش در حکمت اشراق و سهروردی و احیای آن شهرتی بسیار دارد. وی با بررسی تمامی آثار و نوشته‌های شیخ شهاب‌الدین سهروردی تاکنون چندین کتاب مهم در رابطه با فلسفه و افکار این فیلسوف ایرانی نگاشته است. امروز ۸ مردادماه سالروز درگذشت شیخ شهاب‌الدین سهروردی معروف به شیخ اشراق است؛ به این بهانه نگاه دکتر ابراهیمی دینانی به شیخ اشراق جمع آوری شده است:
کد خبر: ۳۵۳۰۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۹
سید محمد عمادی حائری؛
مجموعۀ اسلام ایرانی کربن اثری است با دایره‌ای موضوعی در اندازۀ تاریخ اندیشه‌های فلسفی و معنوی ایران که به گفتۀ خود کربن گسترۀ محور‌ها و مباحث آن «بیش از حد گسترده است». وجه مشترک گسترۀ گستردۀ موضوعات این اثر، ایرانی بودن اندیشه‌هایی است که در آن توصیف و تحلیل شده است؛ یعنی اندیشه‌هایی ایرانی که در دامان اسلام بالیده‌اند.
کد خبر: ۳۵۰۶۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۴
حسن بلخاری:
وقتی ارسطو از کلمه طبیعت صحبت می‌کند چند مفهوم محوری یا بنیادی در ذهن او است که با نظام دستگاه فلسفی‌اش متناسب است و با علل اربعه ربط دارد. یعنی از دیدگاه او طبیعت غایت است یعنی باید به کمال شیء که آغاز کرده برسد و طبیعت یعنی رسیدن به آن کمال و آن غایت.
کد خبر: ۳۴۵۳۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۳
تاریخ سیاه هوش؛
هوش به چه کاری می‌آید؟ پاسخ این سؤال از افلاطون تا امروز این بوده است: سلطه. در این تفکر همواره سلسله‌مراتبی ناگسستنی از نظر هوشی میان انسان‌ها برقرار بوده است. باهوش‌ترین‌ها، از نظر طبیعی، حق یا حتی وظیفه داشته‌اند که بر دیگران فرمان برانند، آن‌ها را به بیگاری بکشند، قتل عام کنند، یا فقیر و مطیع خود نگه دارند. اما این تنها مسیر ممکن برای اندیشیدن دربارۀ هوش نیست.
از بردگی تا استعمار، رهاوردِ انسان‌های باهوش در عرصۀ سیاست، کلکسیونی از سرکوب و تبعیض است
کد خبر: ۳۴۴۷۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۹
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی:
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: ملاصدرا از معارف قرآنی و وحیانی برای انسجام بخشیدن و شکل‌دهی به دستگاه فلسفی‌اش بهره می‌برد و به‌علاوه، از این معارف به‌عنوان ترازو و معیاری برای سنجش تفکرات عقلانی خود استفاده می‌کرد.
کد خبر: ۳۴۳۸۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۲
به بهانه بزرگداشت صدرالمتالهین؛
عبدالله صلواتی گفت: ملاصدرا در جایی این حدیث را بیان می‌کند که «مردم در خوابند موقعی که مردند بیدار می‌شوند» او توجه می‌دهد که برخی از جهان آدم‌ها اینگونه است که عالم طبیعت را به رسمیت می‌شناسد و اگر از عالم بیرون برایش خبر بیاورند گویی از عالم خواب و خیال برای او خبر آورده‌اند. انگار آن چیزی که برایش غیر اصیل است دنیای بیرون از این جهان مادی است.
کد خبر: ۳۴۳۷۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۲
زهرا ماحوزی:
زهرا ماحوزی در یازدهمین نشست از مجموعه درس‌گفتار‌هایی درباره‌ی بوعلی سینا با عنوان «خورشید و خاکستر یک ققنوس» بیان کرد: گزاره‌های بنیادین اندیشه سهروردی که پرورش یافته مکتب ابن سینا بود ریشه‌های عمیقی دارد و در متن اندیشگانی غزالی شکل گرفته است.
کد خبر: ۳۴۲۶۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۶